διαδικασία αξιολόγησης

Πώς γίνεται η εκπαιδευτική και ψυχοκοινωνική αξιολόγηση του μαθητή – Σχόλια – Πληροφορίες για γονείς

Διαγνωστικοί, αξιολογικοί και υποστηρικτικοί φορείς

Η αναπηρία και οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), τις Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές Πιστοποίησης Αναπηρίας της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 4058/2012 (Α’ 63), τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.), τα Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων (Κο.Κ.ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) και τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας. Τα ΚΕ.Π.Α., οι Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές Πιστοποίησης Αναπηρίας, τα Κο.Κ.ε.Ψ.Υ.Π.Ε. και τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας δεν έχουν αρμοδιότητα, για τα ζητήματα για τα οποία επιφυλάσσεται αποκλειστική αρμοδιότητα στα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ..

Tα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. δύνανται να αξιολογούν μαθητές που φοιτούν μέχρι και την Γ’ τάξη Λυκείου όλων των τύπων και έως το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας τους. Άτομα άνω των δεκαοκτώ (18ο) ετών, που έχουν μέχρι την ηλικία αυτήν αξιολογηθεί από ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. ως άτομα με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. για την έκδοση αξιολογικών εκθέσεων που αφορούν στη φοίτηση σε εκπαιδευτικές δομές, εφόσον δεν έχουν υπερβεί το τριακοστό (30ό) έτος της ηλικίας τους. Τα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. δύνανται να αξιολογούν Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες μαθητών που φοιτούν μέχρι και την Α’ τάξη Λυκείου όλων των τύπων, οι οποίοι δεν έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας τους.

Η αξιολόγηση πραγματοποιείται από διεπιστημονική ομάδα, που απαρτίζεται από έναν (1) εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (Ε.Α.Ε.) Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των κλάδων ΠΕ02 Φιλολόγων ή ΠΕ03 Μαθηματικών ή ΠΕ04 Φυσικών Επιστημών, έναν (1) Ψυχολόγο ΠΕ23 και έναν (1) Κοινωνικό Λειτουργό ΠΕ30.

Στη διεπιστημονική ομάδα καλούνται και μέλη οποιουδήποτε κλάδου του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.), καθώς και εκπαιδευτικοί Ε.Α.Ε., κατά περίπτωση, η συνδρομή των οποίων κρίνεται απαραίτητη για την έκδοση της σχετικής αξιολογικής έκθεσης, οι οποίοι υπηρετούν στο οικείο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. ή σε άλλο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τα πρόσωπα του προηγούμενου εδαφίου συμμετέχουν ως μέλη της διεπιστημονικής ομάδας και συνυπογράφουν τη σχετική αξιολογική έκθεση. Τα μέλη του Ε.Ε.Π. και οι εκπαιδευτικοί Ε.Α.Ε. που υπηρετούν σε άλλο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. διατίθενται μερικώς προς τον σκοπό αυτόν με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Προϊσταμένου του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.. Η εισήγηση του Προϊσταμένου του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., σύμφωνα με το τέταρτο εδάφιο, εκδίδεται ύστερα από εισήγηση της διεπιστημονικής ομάδας του κέντρου.

Μετά από το τέλος της αξιολόγησης η διεπιστημονική ομάδα συντάσσει αξιολογική έκθεση. Στην έκθεση προσδιορίζονται και περιγράφονται το είδος των εκπαιδευτικών αναγκών ή των μαθησιακών ή ψυχοκοινωνικού τύπου δυσκολιών του μαθητή, οι κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του, καθώς και οι πιθανοί φραγμοί στη μάθηση που προκύπτουν από το σχολικό περιβάλλον. Στην αξιολογική έκθεση προσδιορίζονται, επιπλέον, το κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο ένταξης και φοίτησης, η αλλαγή σχολικού πλαισίου, όποτε κρίνεται σκόπιμη, η αναγκαία ψυχοπαιδαγωγική και διδακτική υποστήριξη, καθώς και τα απαραίτητα τεχνικά βοηθήματα και εκπαιδευτικά υλικά που διευκολύνουν την εκπαίδευση και την επικοινωνία του μαθητή. Η αξιολογική έκθεση συνοδεύεται από πλαίσιο Εξατομικευμένου Προγράμματος Εκπαίδευσης (Ε.Π.Ε.), το οποίο περιλαμβάνει βασικούς άξονες και γενικές υποδείξεις. Η διαμόρφωση των βασικών αξόνων του Ε.Π.Ε. γίνεται σε συνεργασία με την Επιτροπή Διεπιστημονικής Υποστήριξης (Ε.Δ.Υ.), τους γονείς ή κηδεμόνες του μαθητή με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και τον ίδιο τον μαθητή, όπου αυτό καθίσταται δυνατόν. Η τελική αξιολογική έκθεση και οι βασικοί άξονες του Ε.Π.Ε. παραδίδονται στους γονείς ή τους κηδεμόνες και κοινοποιούνται με εμπιστευτική αλληλογραφία στη σχολική μονάδα, στην οποία φοιτά ο μαθητής, εφόσον τούτο ορίζεται στο πρωτόκολλο συνεργασίας της παρ. 3 του άρθρου 5. Με μόνη την εισήγηση της Ε.Δ.Υ. ή του συλλόγου διδασκόντων, η οποία υποβάλλεται μετά από γνώμη του Συμβούλου Εκπαίδευσης Ε.Α.Ε., ο οποίος έχει την παιδαγωγική ευθύνη της σχολικής μονάδας για την ενταξιακή εκπαίδευση ή, εάν δεν υφίσταται, του Συμβούλου Εκπαίδευσης που έχει την παιδαγωγική ευθύνη της σχολικής μονάδας και μέχρι την έκδοση της αξιολογικής έκθεσης από το ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., οι μαθητές μπορούν να υποστηρίζονται στα Τμήματα Ένταξης με τη συναίνεση των γονέων ή κηδεμόνων.

Τα ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. υποχρεούνται να εκδίδουν τις αξιολογικές εκθέσεις εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης. Αν για αντικειμενικούς λόγους υπάρχει ανάγκη παράτασης της ανωτέρω προθεσμίας, για την παράταση αυτήν αποφασίζει η Ολομέλεια του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. με ειδικώς αιτιολογημένη απόφασή της.

Οι γονείς και κηδεμόνες μπορούν, με αίτησή τους προς το ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., να λαμβάνουν αντίγραφα των αξιολογικών εκθέσεων και των εισηγήσεων όλων των μελών της διεπιστημονικής ομάδας, καθώς και αυτών που καλούνται να συμμετάσχουν σε αυτήν

Αν δεν ορίζεται άλλως, οι αξιολογικές εκθέσεις των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., των Κο.Κ.ε.Ψ.Υ.Π.Ε. και των Κέντρων Ψυχικής Υγείας έχουν μόνιμη ισχύ. Οι αποφάσεις για κατάλληλο πλαίσιο στήριξης, παράλληλη στήριξη, κατ’ οίκον διδασκαλία, όπου απαιτείται εξειδίκευση ειδικής αγωγής και παροχή Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.) επανακαθορίζονται σε χρονικά διαστήματα που προσδιορίζονται υποχρεωτικά στην αξιολογική έκθεση του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Το χρονικό διάστημα ισχύος της αξιολογικής έκθεσης του δεύτερου εδαφίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) σχολικά έτη.

Σχετικά με τη διαδικασία αξιολόγησης – διάγνωσης

Τα ΚΕΔΑΣΥ, ανάλογα με το είδος και το βαθμό των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και των μαθησιακών δυσκολιών, προσδιορίζουν το χρόνο επαναξιολόγησης, ο οποίος αναγράφεται στην έκθεση αξιολόγησης – γνωμάτευσης. Αν δεν αναγράφεται χρόνος επαναξιολόγησης, οι εκθέσεις των ΚΕΔΑΣΥ έχουν μόνιμη ισχύ.

Όταν υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των εκθέσεων αξιολόγησης – γνωματεύσεων των ΚΕΣΥ και των Κοινοτικών Κέντρων Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων για τον ίδιο μαθητή ή όταν οι γονείς και κηδεμόνες διαφωνούν με το αποτέλεσμα της έκθεσης αξιολόγησης – γνωμάτευσης του ΚΕΔΑΣΥ, οι γονείς ή κηδεμόνες έχουν δικαίωμα προσφυγής σε πενταμελή Δευτεροβάθμια Επιτροπή Διεπιστημονικής Αξιολόγησης (ΔΕΔΑ), που συγκροτείται με απόφαση του περιφερειακού διευθυντή εκπαίδευσης. Η Επιτροπή αυτή αποτελείται από τον συντονιστή εκπαιδευτικού έργου για την ειδική αγωγή και ενταξιακή εκπαίδευση του οικείου Περιφερειακού Κέντρου Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ), ως πρόεδρο, έναν συντονιστή εκπαιδευτικού έργου του οικείου ΠΕΚΕΣ της βαθμίδας εκπαίδευσης από την οποία προέρχεται ο μαθητής, έναν εκπαιδευτικό με εξειδίκευση στην ΕΑΕ για μαθητές πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατά περίπτωση, και, ειδικότερα, του κλάδου ΠΕ02 Φιλολόγων για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, έναν ψυχολόγο του κλάδου ΠΕ23 και έναν κοινωνικό λειτουργό του κλάδου ΠΕ30, ως μέλη. Η ΔΕΔΑ μπορεί να εισηγείται προς τον περιφερειακό διευθυντή εκπαίδευσης τη διεύρυνση της συγκρότησής της, με τη συμμετοχή πρόσθετων μελών από άλλες ειδικότητες εκπαιδευτικών ή ΕΕΠ, εφόσον η συμμετοχή τους κρίνεται αναγκαία για τις ανάγκες της κατά περίπτωση αξιολόγησης. Οι γονείς/κηδεμόνες του μαθητή μπορούν να επιλέξουν και έναν εμπειρογνώμονα, ο οποίος γνωμοδοτεί ενώπιον της πενταμελούς ΔΕΔΑ, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Η απόφαση της ΔΕΔΑ είναι οριστική. Αν υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των εκθέσεων αξιολόγησης – γνωματεύσεων των ΚΕΔΑΣΥ και των Κοινοτικών Κέντρων Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων για τον ίδιο μαθητή και οι γονείς ή κηδεμόνες δεν προσφύγουν στην πενταμελή ΔΕΔΑ, υπερισχύει η έκθεση αξιολόγησης – γνωμάτευση των ΚΕΔΑΣΥ.

Οι σχολικές μονάδες και οι επιτροπές εξετάσεων των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις προτάσεις, που αναφέρονται στις εκθέσεις αξιολόγησης που συντάσσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες.

Διαβάστε περισσότερα στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας

Επιπρόσθετες πληροφορίες για τη διαδικασία της αξιολόγησης

Στο πλαίσιο της συνεδρίας που παραχωρούν οι γονείς/κηδεμόνες στον/στην κοινωνικό/ή λειτουργό δίνουν αναλυτικά στοιχεία για το κοινωνικό-αναπτυξιακό ιστορικό του παιδιού. Παράλληλα, στο μαθητή χορηγούνται από Ψυχολόγο τεστ νοητικών ικανοτήτων, πραγματοποιείται κλινική παρατήρηση-συνέντευξη, και χορηγούνται, κατά περίπτωση, διάφορα ψυχομετρικά εργαλεία. Ο μαθητής αξιολογείται μαθησιακά, από εκπαιδευτικό της βαθμίδας του, προκειμένου να διαπιστωθούν το είδος και η ένταση των δυσκολιών του. Χορηγούνται σταθμισμένα ή/και άτυπα διαγνωστικά εργαλεία, με τα οποία συλλέγουν στοιχεία της μαθησιακής επάρκειας του μαθητή, τα δυνατά κι αδύναμα στοιχεία του, τα τυχόν γνωστικά κενά και το γενικότερο μαθησιακό του προφίλ, προκειμένου να συνυπολογιστούν στη διεπιστημονική συνεδρίαση, όπου και θα συνταχτεί η αξιολογική έκθεση του μαθητή. Η έκθεση, που αποτελεί εμπιστευτικό/απόρρητο έγγραφο, επιδίδεται στους γονείς/κηδεμόνες, σε προγραμματισμένη συνάντηση, όπου θα ενημερωθούν για τις δυσκολίες του παιδιού και για τις προτάσεις της διεπιστημονικής ομάδας.

Οι αξιολογικές εκθέσεις εκδίδονται σε τρία (3) αντίτυπα, όπου, αφού μετά την παράδοση-ενημέρωση υπογραφούν, το ένα παραμένει στο ΚΕΔΑΣΥ για το φάκελο του μαθητή και τα άλλα δύο παραδίδονται στο γονέα/κηδεμόνα, προκειμένου να κρατήσουν οι ίδιοι το ένα και να κοινοποιήσουν το άλλο στο σχολείο που φοιτά ο μαθητής.

Μέσα στις αρμοδιότητες των ΚΕΔΑΣΥ εντάσσεται και η εισήγηση για την αντικατάσταση των γραπτών δοκιμασιών των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες με προφορικές ή άλλης μορφής δοκιμασίες, στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και στις εισαγωγικές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Τα ΚΕΔΑΣΥ έχουν την αποκλειστική και δεσμευτική αρμοδιότητα αναφορικά με την κατάταξη, εγγραφή, μετεγγραφή και φοίτηση στην κατάλληλη σχολική μονάδα, καθώς και για το κατάλληλο πλαίσιο υποστήριξης στο γενικό σχολείο. Όπου υπάρχει διαφωνία της γνωμάτευσης του ΚΕΔΑΣΥ, είτε με τους γονείς/κηδεμόνες του μαθητή, είτε μεταξύ της αξιολογικής έκθεσης του ΚΕΔΑΣΥ και γνωμάτευσης από Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο, υπερισχύει η γνωμάτευση του ΚΕΔΑΣΥ. Οι γονείς/κηδεμόνες δύνανται να προσφύγουν στη Δευτεροβάθμια ΔΕΔΑ της οποίας η απόφαση είναι οριστική.

Τα ΚΕΔΑΣΥ μεριμνούν για την παροχή συνεχούς συμβουλευτικής υποστήριξης, τόσο με ότι έχει να κάνει με την περαιτέρω πορεία του μαθητή που αξιολογήθηκε, όσο και με τη γενικότερη ενημέρωση προς το εκπαιδευτικό προσωπικό και σε όσους συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία και την επαγγελματική κατάρτιση, όπως και με διοργάνωση προγραμμάτων ενημέρωσης και κατάρτισης για γονείς/κηδεμόνες, σε συνεχή βάση, υπό τη μορφή ενημερωτικών ημερίδων ή προγραμματισμένων συναντήσεων.

Ευθύνεται για τον καθορισμό του είδους των εκπαιδευτικών βοηθημάτων, του μορφότυπου των προσβάσιμων διδακτικών βιβλίων και των Υποστηρικτικών Τεχνολογιών που διευκολύνουν την πρόσβαση στο χώρο και στη μαθησιακή διαδικασία που έχει ανάγκη ο μαθητής με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο σχολείο ή στο σπίτι, την παροχή Υπηρεσιών Υποστηρικτικών Τεχνολογιών και για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική γνωμάτευση και συνταγή, καθώς και την υποβολή προτάσεων για την καλύτερη πρόσβαση και παραμονή των μαθητών στους χώρους της εκπαίδευσης.

Επίσης γνωματεύει για ειδικές ρυθμίσεις, διευθετήσεις ή προσαρμογές (όπως η παροχή μεγαλύτερου χρόνου, η χρήση Υποστηρικτικών Τεχνολογιών, η παροχή των θεμάτων σε προσβάσιμη μορφή), ανάλογα με το είδος αναπηρίας ή τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και τους περιορισμούς που συνεπάγεται, για την απρόσκοπτη συμμετοχή των μαθητών στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και στις εισαγωγικές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Το ΚΕΔΑΣΥ μεριμνά για την εισήγηση στις αρμόδιες υπηρεσίες της περιοχής αρμοδιότητάς του, ως προς την ίδρυση, την κατάργηση, την προαγωγή, τον υποβιβασμό, τη μετατροπή ή τη συγχώνευση των ΣΜΕΑΕ και των Τμημάτων Ένταξης, την προσθήκη ομάδων προσανατολισμού τομέων και ειδικοτήτων στα Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια και στα Ειδικά Επαγγελματικά Λύκεια.

Κατά την αξιολόγηση

Μετά την αίτηση των γονέων/κηδεμόνων για αξιολόγηση και αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία παραπομπής του μαθητή, το Κέντρο έρχεται σε επικοινωνία με τους γονείς/κηδεμόνες και καθορίζει την ημερομηνία συνάντησης.

Ενημερώνονται για την ημέρα και ώρα που θα πρέπει ο μαθητής και οι γονείς/κηδεμόνες να παραβρίσκονται στο χώρο του ΚΕΔΑΣΥ. Ο μαθητής θα πρέπει να φέρει μαζί του: γυαλιά οράσεως (εάν φοράει), κάτι να φάει και να πιει κατά το διάλειμμα, τετράδια του σχολείου (για τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού: τετράδια Ορθογραφίας και Αντιγραφής, για τις μεγαλύτερες τάξεις: τετράδιο Γραπτού Λόγου και Μαθηματικών, για τη Β/θμια: τετράδια τα οποία περιέχουν δείγμα γραφής του μαθητή) και, τέλος, όποιο επιπλέον έγγραφο έχει αποκτήσει κατά το χρονικό διάστημα που παρήλθε από την αίτηση έως την ημέρα της αξιολόγησης (ιατρικές εξετάσεις, διαγνώσεις από φορείς, κ.ο.κ.)

Ο μαθητής αξιολογείται από τα στελέχη του Κέντρου, τον/την Ψυχολόγο και τον/την εκπαιδευτικό της βαθμίδας του και, αν κριθεί απαραίτητο, κι από άλλες ειδικότητες που υπηρετούν στο ΚΕΔΑΣΥ (Λογοθεραπευτή, κ.ά.). Οι γονείς/κηδεμόνες συναντιούνται με τον/την Κοινωνικό Λειτουργό, προκειμένου να δώσουν πληροφορίες του κοινωνικού και αναπτυξιακού ιστορικού του μαθητή.

Η διαδικασία διαρκεί όλη την εργάσιμη ημέρα (συνήθως έως τις 14:00) και μπορεί να χρειαστεί να ξανάρθει ο μαθητής για περαιτέρω αξιολόγηση, αν η διεπιστημονική επιτροπή το κρίνει απαραίτητο. Οι απουσίες του μαθητή από το σχολείο είναι δικαιολογημένες και μπορεί, αν το αιτηθεί, να πάρει έγγραφο του ΚΕΔΑΣΥ προς το σχολείο του, που να αιτιολογεί την απουσία του για την ημέρα ή τις ημέρες της αξιολόγησής του.